Iedereen is online – online is van iedereen
Wie een doordeweekse Vlaamse huiskamer binnenwandelt, is het waarschijnlijk al opgevallen: bijna overal staat de televisie aan of zitten mensen achter hun computer. Als mensen enkele jaren geleden meteen hun pc opstartten bij het thuiskomen, is dit nu vaak al niet meer nodig. We hebben immers allemaal internet op onze smartphone of tablet. Of we nu op de bus, in de paskamer of op het toilet zitten, we zijn quasi doorlopend verbonden met de rest van de wereld. Even een foto maken van dat geweldige kleedje, uploaden op Twitter en binnen de minuut zullen je vriendinnen laten weten of je het moet kopen of niet. Als er aan de andere kant van de wereld iets verschrikkelijks gebeurt, is de kans groot dat het nieuws ons al heeft bereikt via Twitter of Facebook nog voordat er een redactieploeg van het nieuws ter plaatste is. Of we het nu willen of niet, nieuwe media is overal.
Ook mediaconvergentie is niet nieuw meer. Separate mediakanalen zoals radio, televisie, internet en kranten groeien steeds verder naar elkaar toe. Media-inhoud is niet meer gebonden aan het forum dat het oorspronkelijk aanbood. Zo kan televisiecontent bijvoorbeeld via internet bekeken worden. Jenkins (2006) zegt hierover het volgende: “Welcome to convergence culture, where old and new media collide, where grassroots and corporate media intersect, where the power of the media producer and the power of the media consumer interact in unpredictable ways”. Door mediaconvergentie is er een stijging van het totale mediagebruik, met als gevolg een flexibelere levensstijl voor de consument.
Nieuwe media, nieuwe problemen?
Door de informatierevolutie die de laatste decennia plaatsvond, en door verschillende ontwikkelingen op technologisch vlak, zijn nu in principe alle plekken ter wereld bereikbaar. Sociale media worden de dag van vandaag heel vaak gebruikt als middel om nieuws te verspreiden. Dit kan gezien worden als een groot voordeel, want nieuws kan nu op korte tijd veel meer mensen bereiken. Maar hoe moeten journalisten omgaan met zo’n overvloed aan informatie? De circulatie van ultrasnelle en massale informatiestromen op wereldschaal stelt het selectie- en bevattingsvermogen van journalisten zwaar op de proef.
Ook de toenemende commerciële druk en de grote concurrentie oefenen druk uit om hoge publiekcijfers te halen en om primeurs te brengen terwijl de opkomst van het internet het streven naar objectiviteit en waarheid bemoeilijkt. Journalisten krijgen heel veel informatie tegelijkertijd te verwerken, het is voor hen een uitdaging om te bepalen welke informatie ze naar het publiek sturen. Ze moeten zo snel mogelijk nieuws oppikken en tevens objectief blijven en hun bronnen controleren. De overvloed aan informatie zorgt ervoor dat het niet altijd duidelijk is zowel voor journalisten als voor het publiek welk bericht objectief en waar is. Daarnaast is er een vervaging opgetreden tussen de journalistiek en andere professionele activiteiten. De grens tussen informatie en entertainment, informatie en promotie en informatie en politiek wordt steeds onduidelijker. Als gevolg van al deze ontwikkelingen groeit het besef dat de journalistieke regels verduidelijkt en eventueel aangepast moeten worden aan nieuwe normen en waarden. Dit is belangrijk voor de journalist zelf, maar ook voor het publiek. Als het publiek weet dat er bepaalde normen zijn waaraan journalisten zich moeten houden, komt dit hun vertrouwen in de berichtgeving alleen maar ten goede. In het jaar 2000 had slechts 15% van de Vlamingen vertrouwen in de Vlaamse pers. Een verduidelijking van de journalistieke spelregels dringt zich dus op.
Verder is het ook zo dat de nieuwe media ook voor gewone internetgebruikers een hoop voor- en nadelen met zich meebrengen. Hier ga ik in de volgende blogpost op in.
Bronnen
De Clercq, K. (2002). Journalistieke zelfregulering: het belang van deontologische codes en zelfregulering in de journalistieke ethiek. Leuven: Uitgeverij Acco.
Jenkins, H. (2006). Convergence culture: Where old and new media collide. New York, NY: New York University Press.
Servaes, J. (2009). We are all journalists now! Journalism, 10(3), 371-374. doi: 10.1177/1464884909102600
anneleenscheelen 